سرورها از اجزاي مختلفي تشكيل شده اند كه شامل رم، هارد، فن، CPU و غيره كه هر كدام وظايف مهمي را بر عهده دارند. حال در اين مقاله مي خواهيم يكي از اجزاي مهم سرورها را بررسي نماييم يعني پاور. پاور سرور يكي از پر رنگترين عوامل خرابي در سرورهاي HP به شمار مي روند. پس بهتره با اين تجهيزات جانبي بيشتر آشنا شويم.
پاور سرور HP چيست؟
پاور سرور HP يا منبع تغذيه HP يك محفظه فلزي است كه جريان برق موردنياز تجهيزات درون سرور را تامين ميكند. آنها مي توانند از يك ورودي با ولتاژ و آمپراژ ثابت، ولتاژ و آمپراژ مختلفي را توليد كنند. پاور از فناوري سوئيچينگ ولتاژ براي تبديل جريان ورودي AC به ولتاژهاي پايينتر و با ثبات DC استفاده ميكند.
هرچه طراحي پاور سرور دقيقتر و اصوليتر باشد، مصرف انرژي را كمتر ميكند. لازم به ذكر است كه اين قطعات به دليل آنكه در مقابل نوسانات برق و فشارهاي كاري زياد قرار مي گيرند، طول عمر كمتري نسبت به ساير قطعات سرور دارند.
دليل كم بودن طول عمر پاور سرور همانطور كه گفته شد، نوسانات برق و كاركرد زياد آن است كه باعث داغ كردن شديد منبع تغذيه و در نهايت خرابي اجزاي آن ميشود و يا گاهي باعث خاموشي و restart سرور يا استوريج ميشود. البته بر روي منابع تغذيه، فن و درون آنها گرماگيرهايي قرار ميگيرند تا گرماي حاصل از قطعات الكتريكي درون منبع تغذيه (از جمله ترانزيستورها، مقاومتها و…) را به بيرون منتقل كند و دماي دستگاه را پايين بياورد.
معمولا براي تأمين انرژي سرور HP و ساير تجهيزات جانبي آن، نياز به يك يا چند منبع تغذيه سرور وجود دارد؛ حتي سرورهايي با عملكرد پايين نيز نياز به منابع تغذيه با حجم بالا و مصرف زياد دارند كه اتلاف حرارتي زيادي دارند و مصرف انرژي دستگاه را افزايش مي دهند. اما در سيستم هاي تيغه اي، از يك منبع تغذيه سرور مركزي براي تمام شاسي استفاده مي شود.
اين منبع قادر است به صورت اختصاصي داخل شاسي نصب شده باشد يا به صورت يك منبع تغذيه سرور مستقل به چند شاسي متصل شود. اين امر موجب كاهش شديد نياز به منابع تغذيه حجيم جهت ايجاد پايداري ميشود. همچنين به دليل استفاده روزافزون از سيستم هاي تيغه اي، منابع تغذيه UPS مختص اين سيستم ها طراحي شده كه به نام Blade UPS نام گذاري شده و استفاده ميشوند.
ولتاژهاي مختلف منبع تغذيه سرور:
پاور سرور اچ پي بر مبناي ولتاژهايي كه ارائه ميدهند، طبقهبندي ميشوند، زيرا هر كدام از اين ولتاژها كاربردي متفاوت دارند. عملكرد اين پاورها تقريبا مشابه با عملكرد پاور كامپيوترهاي عادي است. اين ولتاژها به شرح زير هستند:
- ولتاژ ۵+ ولت: اين نوع ولتاژ توسط تمام مادربردها، مدارها و وسايل جانبي كامپيوتر مورد استفاده قرار ميگيرد و رنگ سيم هاي آن قرمز است.
- ولتاژ ۱۲+ ولت: موتور هاردديسك و وسايل مشابه با آن از اين ولتاژ استفاده ميكنند. سيم آن نيز معمولاً زرد رنگ است و گاهي اوقات به رنگ قرمز نيز ديده مي شود.
- ولتاژ دهي ۵- و ۱۲- ولت: اين دو ولتاژ در كامپيوتر هاي قديمي وجود داشت، اما در حال حاضر در منبع تغذيه سرور ها نصب ميشوند. اين دو داراي جرياني كمتر از يك آمپر هستند.
- ولتاژ ۳,۳+ ولت: CPU هاي جديد از ولتاژ ۳,۳ ولت استفاده ميكنند، در صورتي كه از CPU هاي قديمي از ولتاژ ۵+ استفاده ميكردند. سيم آن نيز نارنجي است.
انواع پاور سرور HP:
پاور سرورهاي اچ پي بر مبناي عملكرد، ولتاژ و سازگاري با سرورها به شرح زير طبقهبندي ميشود:
ـ پاور سرور اچ پي مدل Common Slot:
اين پاور سرورها داراي قابليت HOT SWAP هستند، يعني مي توان در هنگام كار سرور، منبع تغذيه را تعويض كرد. پاورهاي اين گروه از مولفههاي زير ساخته شدهاند:
۱. برچسب شناسايي توان خروجي منبع تغذيه
۲. LED روشنايي
۳. برچسب كنترل ورژن
۴. اتصالدهنده
۵. پورت ارتباطي كابل برق
۶. اهرم سريع رها كردن
ـ پاور سرور اچ پي Titanium:
اين پاورها بيشترين عملكرد و بازدهي ۹۶ درصد دارند و براي سرورهايي كه نيازمند توان بالا هستند مناسب هستند. پاور سرور تيتانيوم با حداكثر بهرهوري ۹۶٪ از hp power discovery services و hot plug پشتيباني ميكنند. مدل معروف اين گروه پاور سرور اچ پي 750W است.
ـ پاور سرور اچ پي Platinum:
اين پاورها پس از تيانيوم با ارايه عملكرد تضمين شده ۹۴ درصد گزينه مناسبي براي مراكز داده هستند. پاورهاي سروري پلاتينيوم با حداكثر بهرهوري ۹۴٪ از hp power discovery services پشتيباني نمي كنند، اما از فناوري Hot Plug پشتيباني ميكنند. برخي از مدلهاي اين گروه عبارتند از:
- hpe 460w 739252-b21
- hpe 750w 739254-b21
- hpe 1200w supply kit 748287-b21
- hpe 1200w 578322-b21
ـ پاور سرور اچ پي Gold:
اين پاورها با توان ۹۲ درصد سومين گزينه مناسب براي سرورهاي مستقر در مراكز داده هستند. پاورهاي سرور گلد با پشتيباني hpe common slot gold power supply kits با حداكثر بهرهوري تا ۹۲٪ و پشتيباني از فناوري hot plug در دسترس كاربران قرار دارند. از مدلهاي اين گروه بايد به موارد زير اشاره كرد:
- hpe 460w 503296-b21
- hpe 750w 512327-b21
ـ پاور سرور اچ پي Silver:
پاورهاي hpe common slot silver power supply kits با حداكثر بهرهوري تا ۸۹٪ و پشتيباني از فناوي hot plug از ديگر گزينههاي در دسترس سرپرستان شبكه است. مدل معروف اين گروه hp 1200w 500172-b21 است.
ـ پاور سرور اچ پي Flex Slot:
اين پاورها ضمن آنكه از فناوري common slot استفاده ميكنند، خروجيهاي برق مختلفي ارايه ميدهند تا كاربران بتوانند بر مبناي سروري كه دارند گزينه مناسب را خريداري كنند. منبع تغذيه flexible slot از نظر الكتريكي و فيزيكي طوري طراحي شده تا بتواند در هنگام كار سرور تعويض شود. اين منابع تغذيه در رنج وسيعي از توان ورودي و خروجي ساخته شده تا استفاده كننده بتواند از سرورهاي hp بدون مشكل استفاده كند. مدل معروف اين گروه پاور سرور hp 500w platinum flex slot است.
پاور ماژولار چيست؟
پاورهاي ماژولار به دليل مقياسپذيري خوبي كه دارند جايگاه خاصي نزد سرپرستان شبكه دارند. پاورهاي ماژولار در مواقع بروز مشكل براي پاور، فرايند عيبيابي را ساده ميكنند. حال سوال اين است كه پاور ماژولار چه تفاوتي با نيمه ماژولار و غير ماژولار دارد؟
پاورهاي غير ماژولار ولتاژ و آمپر ورودي برق شهري را به ولتاژ و آمپر مورد نياز سرور تبديل ميكنند و به دليل هزينه كمتري كه دارند گزينه مقرونبهصرفهاي هستند. در پاور نيمه ماژولار تمامي كابلها به برد منبع تغذيه لحيم نشده و فقط كابلهاي اصلي مورد نياز مثل كابل ۲۴ پين، كابل ۸ پين پردازنده مركزي و يك كابل PCIe به برد متصل شدهاند. در اين حالت بايد كابلهاي ساتا و ديگر كابلهاي PCIe مورد نياز اضافي را به شكل جداگانه خريداري كنيد.
پاورهاي ماژولار براي استفاده در سيستمهاي حرفهاي كه نياز به درگاههاي متعدد جهت تامين انرژي قطعات مختلف دارند مناسب هستند. طراحي اين پاورها بهگونهاي است كه فضاي داخل پاور بيشتر است و در نتيجه چرخش هوا به شكل بهتري انجام ميشود. همچنين به دليل كم شدن كابلهاي درون سرور، گرد و غبار كمتري جمع شده و به شكل غير مستقيم دماي داخل سرور نيز كاهش پيدا ميكند.
راهنماي خريد پاور سرور HP:
همانطور كه در اين مطلب به آن اشاره كرديم، هر مدل پاور ميتواند امكانات مختلفي را در سرورهاي اچ پي ارائه كند كه به همينخاطر هر پاور داراي عملكردي متفاوت است. اين تفاوت باعث ميشود تا قيمت پاور سرور اچ پي پايين و بالا شود. بههمين خاطر بايد در هنگام خريد پاور سرور HP كارآيي، بازدهي و سازگاري با سرور را در نظر بگيريد.
حال نكاتي كه در خريد پاور سرورها بايد در نظر بگيريد شامل:
ـ عملكرد پاور سرور: بهطور كلي منابع تغذيه با عملكرد بالا، انرژي كمتري را مصرف مي كنند كه شايد در نگاه اول عجيب به نظر برسد، اما واقعيت اين است كه در طراحي آنها از مقاومتها، خازنها و ترانزيستورهايي استفاده شده كه مصرف انرژي كمتر و طول عمر بالاتري دارند.
هنگامي كه از اين منابع تغذيه بهطور همزمان در چند سرور و در يك رك استفاده كنيد هزينه برق مصرفي در سال به شكل قابل توجهي كاهش پيدا ميكند. منابع تغذيه تيتانيوم (Titanium) كه از سرورهاي نسل دهم به بعد معرفي شدهاند (مثل hp 750 common slot titanium )، بيشترين عملكرد را نسبت به نمونههاي مشابه دارند، بهطوريكه بازدهي آنها ۹۶% است.
براي آنكه خريد درستي داشته باشيد بايد به ارزيابي توازن ميان توان خروجي و توان ورودي بپردازيد. بهطور مثال، منبع تغذيهاي كه قرار است براي تامين توان خروجي ۲۷۰ وات به كار گرفته شود، نيازمند مصرف ۳۰۰ وات توان ورودي است كه بازدهي ۹۰% دارد كه بر مبناي فرمول ۳۰۰/۲۷۰ = ۰.۹ محاسبه ميشود كه ۱۰ درصد به شكل گرما هدر ميرود.
توجه كنيد الزاما عملكرد و توان خروجي منبع تغذيه خطي نيست و اينگونه نيست كه اگر يك منبع تغذيه ۱۲۰۰ وات خريداري كنيد كه نهايتا با توان ۴۰۰ وات و ۳۰% ظرفيت كار ميكند (يعني توان خروجي كه از آن ميگيريد ۴۰۰ وات است) باعث صرفهجويي در هزينهها ميشود.
نكته مهم اين است كه پاوري متناسب با مصرف انرژي سرور تهيه كنيد. به بيان سادهتر، اگر به دنبال توان خروجي ۴۰۰ وات هستيد، بهتر است به فكر خريد يك منبع تغذيه ۵۰۰ واتي (به جاي ۱۲۰۰ وات) باشيد كه در حداكثر بار كاري ۸۰% توان خروجي ۴۰۰ وات را ارايه ميكند.
در مدلهايي مثل Common Slot يا Flexible Slot شركت اچ پي دستيابي به حداكثر عملكرد هنگامي اتفاق ميافتد كه منبع تغذيه با ۵۰% توان كار كند. بنابراين هنگام انتخاب يك منبع تغذيه بايد به عملكرد آن دقت كنيد و تخميني در ارتباط با ميزان توان مصرفي سرور انجام دهيد كه فشار مضاعفي به پاور وارد نشود يا پاوري خريداري نكنيد كه فراتر از نيازها باشد.
ـ پاور افزونه يا Redundant: پاور افزونه در محيطهايي استفاده ميشود كه حساس هستند و سرور در صورت وقوع خرابي، بازهم بايد به كار خود ادامه دهد. عملكرد سرورهاي مختلف در صورت وجود منابع تغذيه اضافي متفاوت است. برخي سرورها از منبع تغذيه اوليه تا ۱۰۰% توان استفاده ميكنند تا اگر منبع تغذيه بهطور كامل از كار افتاد منبع تعذيه دوم وارد مدار شود و از آن استفاده كنند. تنظيم اينكه سرور چگونه از دو منبع تغذيه استفاده كند، توسط سرپرست شبكه انجام ميشود.
ـ محاسبه هزينه عملكرد سرور: براي محاسبه هزينههاي مصرفي يك منبع تغذيه بايد كيلو وات ساعت آنرا محاسبه و در قيمت هر كيلو وات ساعت ضرب كنيد. بهطور مثال، اگر يك منبع تغذيه ۱۲۰۰ واتي داشته باشيم كه در ۲۴ روز فعال است، فرمول محاسبه به شرح زير است:
۲۴*۱۲۰۰= ۲۸.۸Kwh (28800 كيلووات ساعت)
با ضرب اين عدد در قيمت هر كيلو وات ساعت ميتوان ميزان هزينه مصرفي براي يك روز را محاسبه كرد.
سرورهاي اچ پي بر مبناي نسلهاي مختلف از پاورهايي با ويژگيهاي مختلف استفاده ميكند تا عملكرد بهبود پيدا كرده و مصرف انرژي كم شود. بنابراين در هنگام خريد پاور بايد به نسل سرور دقت كنيد. بهطور مثال، پاور سرور مدل Common Slot براي نسل G9 مثل سريهاي DL500 و ML110 و ML30 ايدهآل است يا پاور سرور مدل Flex Slot براي نسل G9 پروليانت سري ML350 و DL300 و آپولو مدل ۲۰۰۰ و ۴۰۰۰ و ۶۰۰۰، سينولوژي و BladeSystem مناسب است.
در بازار ايران قاعده كم و بيش يكساني وجود دارد و پاور سرور hp به ترتيب زير براي مدلهاي مختلف سرور اچ پي استفاده ميشوند:
- پاورهاي سري G5 با توان ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ وات براي سرورهاي DL380 G5 يا HP DL580 G5
- پاورهاي با توان ۴۶۰ و ۷۵۰ و ۱۲۰۰ مدل platinum يا gold براي سرورهاي پروليانت نسل ششم و هفتم سري dl
- پاور با توان ۱۵۰۰ وات براي نسل هشتم و سري dl
- پاورهاي ۵۰۰ و ۸۰۰ و ۱۴۰۰ وات و مدل Platinum براي نسل g9 سري dl
- پاورهاي مبتني بر فناوري Low Halogen با توان ۵۰۰، ۸۰۰
- پاور ۱۶۰۰ وات و مدل Titanium براي نسل g10
منبع :راهنماي خريد پاور سرور HP